Quan điểm về cải tiến phương thức lãnh đạo của Đảng để đưa đất nước tiến vào kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc của Tổng Bí thư Tô Lâm một lần nữa khẳng định công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng là nhu cầu tự thân của một đảng mácxít chân chính. Thực tiễn cách mạng đã chứng minh rằng, sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng Cộng sản Việt Nam đã khơi dậy sức mạnh toàn dân tộc để làm nên những thắng lợi to lớn. Trong giai đoạn đất nước chuẩn bị bước vào kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, quan điểm về cải tiến phương thức lãnh đạo của Đảng đã khẳng định và nâng tầm uy tín, bản lĩnh của Đảng cầm quyền trong điều kiện mới.
Cải tiến phương thức lãnh đạo của Đảng là quan điểm có tính kế thừa, phát triển quan điểm của các kỳ Đại hội Đảng trong thời gian gần đây, đồng thời đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ lãnh đạo đất nước trong tình hình mới. Kết luận Hội nghị Trung ương 4 khóa XIII khẳng định: “phải đặc biệt coi trọng và đưa công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng lên tầm cao mới, gắn liền với xây dựng hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh. Đây là nhiệm vụ có ý nghĩa sống còn đối với sự tồn vong của Đảng và chế độ xã hội chủ nghĩa ở nước ta”(1).
Quan điểm cải tiến phương thức lãnh đạo của Đảng của Tổng Bí thư cho thấy những trăn trở của người đứng đầu Đảng ta trước vấn đề luôn gắn liền với sự tồn vong của Đảng, đặc biệt trong giai đoạn hiện nay, đó là yêu cầu nâng cao năng lực của một Đảng cầm quyền trong công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng. Đây là một vấn đề hệ trọng trong công tác xây dựng Đảng để thông qua đó, tiếp tục nhắc nhở mỗi người, nhất là mỗi cán bộ, đảng viên cần nhận thức sâu sắc hơn nữa về vai trò, trách nhiệm của mình trong công tác xây dựng và chỉnh đốn Đảng.
Sở dĩ phải tiến hành cải tiến phương thức lãnh đạo vì xuất phát từ 05 vấn đề sau:
Một là, xuất phát từ “tình trạng ban hành nhiều văn bản, một số văn bản còn chung chung, dàn trải, trùng lắp, chậm bổ sung, sửa đổi, thay thế”(2).
Đối với một đảng cầm quyền, việc ban hành văn bản, nghị quyết là phương thức biểu đạt ý chí của chủ thể cầm quyền để thực hiện vai trò lãnh đạo của mình. Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng nhắc nhở: “trước hết là cần phải tránh cái lối viết “rau muống” nghĩa là lằng nhằng “trường giang đại hải”, làm cho người xem như là “chắt chắt vào rừng xanh”” (3). Để cải tiến phương thức lãnh đạo của Đảng mà trước hết là nâng cao chất lượng ban hành văn bản, nghị quyết, cần tăng cường hơn nữa sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chính quyền, nâng cao nhận thức đầy đủ về vai trò quan trọng của chất lượng ban hành văn bản, nghị quyết. Cần đặc biệt chú trọng nhiệm vụ xây dựng, thẩm định, kiểm tra, rà soát hệ thống hoá văn bản, nghị quyết một cách thường xuyên nhằm kịp thời loại bỏ những văn bản, nghị quyết trùng lắp, chồng chéo, không còn phù hợp với tình hình thực tiễn từng địa phương, đơn vị.
Hai là, xuất phát từ “một số chủ trương, định hướng lớn của Đảng chưa được thể chế kịp thời, đầy đủ hoặc đã thể chế nhưng không khả thi”(4).
Thể chế hóa đường lối, chủ trương của Đảng để bảo đảm cơ chế vận hành thông suốt, bảo đảm hiệu quả hoạt động của các cơ quan trong hệ thống chính trị. Thể chế hóa đường lối, chủ trương của Đảng là cơ sở vững chắc để Nhà nước thiết lập các công cụ quản lý xã hội một cách tối ưu nhất. Chủ trương, định hướng của Đảng là mục tiêu và sứ mệnh của một Đảng cầm quyền, xuất phát từ nhu cầu và nguyện vọng chính đáng của đại đa số Nhân dân. Việc thể chế hóa đường lối, chủ trương của Đảng một cách kịp thời và hiệu quả sẽ góp phần xây dựng môi trường chính trị - xã hội bảo đảm ổn định; bảo đảm cho mọi công dân và tổ chức hoàn thành tốt nhất quyền và nghĩa vụ của mình đối với xã hội, đối với đất nước. Do đó, Hồ Chí Minh đã từng nhắc nhở: “Sự lãnh đạo trong mọi công tác thiết thực của Đảng, ắt phải từ trong quần chúng ra, trở lại nơi quần chúng”(6). Đảng ta tăng cường lãnh đạo để thể chế hóa đường lối, chủ trương bảo đảm quyền tự do của Nhân dân trong việc giám sát các nguồn lực xã hội, phù hợp với mục tiêu xây dựng Nhà nước của Nhân dân, do Nhân dân và vì Nhân dân.
Ba là, xuất phát từ “mô hình tổng thể của hệ thống chính trị chưa hoàn thiện; chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, mối quan hệ công tác của tổ chức, cá nhân, người đứng đầu có nội dung chưa rõ; phân cấp, phân quyền chưa mạnh”(7).
Nhận định này một lần nữa cho thấy, tổ chức bộ máy hệ thống chính trị nước ta chưa đáp ứng yêu cầu đặt ra của công cuộc đổi mới đất nước, chưa đáp ứng kịp những biến đổi nhanh chóng và toàn diện mà chúng ta đạt được trên các lĩnh vực phát triển kinh tế - xã hội. Hiện nay, tổ chức bộ máy bên trong của các cơ quan trong hệ thống chính trị chưa khắc phục triệt để tránh trùng lắp, chồng chéo về chức năng, nhiệm vụ, còn chậm điều chỉnh theo hướng tinh gọn nhất. Mô hình tổ chức của chính quyền địa phương theo cơ chế phân cấp, phân quyền, ủy quyền đã bước đầu được hình thành nhưng quá trình triển khai thực hiện chưa mang tính đồng bộ và triệt để. Các đơn vị sự nghiệp công lập đã tiến hành việc sắp xếp, tổ chức lại nhưng còn chậm, hiệu quả chưa cao, cơ chế tự chủ, tự chịu trách nhiệm chưa được đẩy mạnh quyết liệt.
Bốn là, xuất phát từ “mô hình tổ chức của Đảng và hệ thống chính trị vẫn còn những bất cập, làm cho ranh giới giữa lãnh đạo và quản lý khó phân định, dễ dẫn đến bao biện, làm thay hoặc buông lỏng vai trò lãnh đạo của Đảng”(9).
Trải qua 80 năm cầm quyền, mặc dù Đảng đã tổ chức và lãnh đạo thành công đưa đến những thắng lợi to lớn cho sự nghiệp cách mạng của Nhân dân ta nhưng khái niệm về Đảng cầm quyền cũng như nội dung, phương thức cầm quyền của Đảng dường như vẫn chưa được đặt ra nghiên cứu một cách bài bản, đúng mức cả trong nhận thức và trong hoạt động thực tiễn. Cơ chế vận hành “Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, nhân dân làm chủ” ở nước ta còn có biểu hiện chưa “đúng vai”, nên có tình trạng làm thay hay “lấn sân” của người quản lý dẫn đến buông lỏng vai trò lãnh đạo của Đảng; hoặc cũng có tình trạng người lãnh đạo có biểu hiện chuyên quyền, làm hết việc của người quản lý.
Năm là, xuất phát từ “cải cách hành chính, đổi mới phong cách, lề lối làm việc trong Đảng còn chậm; hội họp vẫn nhiều”(10).
Trong tác phẩm “Sửa đổi lối làm việc”, Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: “Lãnh đạo đúng là quyết định mọi vấn đề cho đúng, tổ chức thi hành cho đúng, tổ chức kiểm soát cho đúng”; “muốn lãnh đạo đúng, người lãnh đạo phải có mối liên hệ chặt chẽ với các tầng lớp dân chúng”. Vấn đề này đặt ra yêu cầu đối với các cấp ủy Đảng phải thường xuyên đổi mới phương pháp, tác phong lãnh đạo để nâng cao năng lực nhận thức và khả năng hoạt động thực tiễn. Thực tế cho thấy, việc cụ thể hóa các quy định của cấp trên vào điều kiện cụ thể của từng đảng bộ, chi bộ còn chậm hoặc đôi khi mang tính văn bản hình thức để đối phó khi kiểm tra, giám sát. Ở một số lĩnh vực, quy trình, thủ tục ban hành văn bản chưa kịp thời, thiếu đồng bộ thống nhất. Vẫn còn tình trạng một số quy định, thủ tục chưa xác định rõ về nội dung, yêu cầu trong hoạt động lãnh đạo, chỉ đạo; bên cạnh đó, công tác quản lý, khai thác hồ sơ đảng viên chưa được quan tâm đúng mức nên việc cập nhật, bổ sung thông tin chưa được tiến hành thường xuyên. Hạn chế chung của nhiều cơ quan, đơn vị là có nhiều cuộc họp, có những cuộc họp nội dung trùng lặp không những ảnh hưởng đến thời gian giải quyết công việc hay đi thực tế cơ sở mà còn ảnh hưởng đến hình ảnh và phong cách của người lãnh đạo.
Có thể khẳng định, những hạn chế, bất cập trong phương thức lãnh đạo, cầm quyền của Đảng được Tổng Bí thư chỉ ra ở các mức độ khác nhau nếu không được tập trung tháo gỡ sẽ ảnh hưởng đến sự phát triển nhiều mặt của đất nước, ảnh hưởng đến uy tín của Đảng và làm suy giảm niềm tin của Nhân dân đối với Đảng. Bởi vậy, việc nghiên cứu để đề xuất giải pháp khắc phục trong điều kiện hiện nay là vấn đề rất quan trọng và cấp bách, đòi hỏi phải phát huy nhiều hơn nữa trách nhiệm và trí tuệ của mỗi cán bộ, đảng viên và Nhân dân./.
------------------------------
(8) https://baotintuc.vn/thoi-su/phat-bieu-cua-tong-bi-thu-to-lam-tai-hoi-nghi-toan-quoc-quan-triet-trien-khai-tong-ket-viec-thuc-hien-nghi-quyet-so-18-20241201131342104.htm
Theo thinhvuongvietnam.com