Những năm qua, công tác PCTN, TC đã có bước tiến mạnh, đạt nhiều kết quả rất quan trọng, toàn diện, rõ rệt, để lại dấu ấn tốt, tạo hiệu ứng tích cực, lan tỏa mạnh mẽ trong toàn xã hội; góp phần giữ vững ổn định chính trị, phát triển kinh tế - xã hội, củng cố niềm tin của cán bộ, đảng viên và nhân dân đối với Đảng, Nhà nước và chế độ⁽¹⁾. Có được kết quả đó, ngoài sự tham gia đồng bộ, toàn diện của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội, nhân tố quan trọng, quyết định đến thành công không thể không nói đến vai trò của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, đặc biệt là tinh thần quyết tâm, quyết liệt; có nhiều đổi mới, sáng tạo và cách làm hay của Ban Chỉ đạo Trung ương về PCTN, TC (Ban Chỉ đạo) mà đứng đầu là Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, Trưởng Ban Chỉ đạo.

Với vai trò "Chịu trách nhiệm trước Bộ Chính trị, Ban Bí thư trong việc chỉ đạo, phối hợp, đôn đốc, kiểm tra, giám sát công tác PCTN, TC trong phạm vi cả nước”⁽²⁾, sau khi được thành lập⁽³⁾, trên cơ sở chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn được giao, với phương châm “đúng vai, thuộc bài”, nguyên tắc làm việc “không làm cản trở hoạt động và không làm thay nhiệm vụ của các cơ quan, tổ chức, đơn vị”, Ban Chỉ đạo Trung ương về PCTN (nay là Ban Chỉ đạo Trung ương về PCTN, TC), đã chọn những khó khăn, vướng mắc, khâu yếu, điểm nghẽn trong công tác PCTN, TC để lãnh đạo, chỉ đạo. Cụ thể là:

Thứ nhất: Lãnh đạo, chỉ đạo đẩy nhanh tiến độ, xử lý nghiêm minh các vụ việc, vụ án tham nhũng, kinh tế nghiêm trọng, phức tạp, dư luận xã hội quan tâm

 Để giải quyết dứt điểm các vụ việc, vụ án tham nhũng, tiêu cực nghiêm trọng, phức tạp dư luận xã hội quan tâm còn tồn đọng, kéo dài và các vụ án xảy ra trong các ngành, lĩnh vực được cho là “vùng cấm, nhạy cảm”, tại Cuộc họp Thường trực Ban Chỉ đạo ngày 18/4/2016, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, Trưởng Ban Chỉ đạo đã đề ra nguyên tắc xử lý các vụ việc, vụ án tham nhũng, đó là: “Tích cực, khẩn trương; rõ đến đâu xử lý đến đó, sau đó điều tra xử lý tiếp; không có vùng cấm, không có ngoại lệ, không có đặc quyền, bất kể người đó là ai”⁽⁴⁾. Ban Chỉ đạo đã phân loại một số vụ việc, vụ án tham nhũng nghiêm trọng, phức tạp, dư luận xã hội quan tâm theo 03 cấp độ⁽⁵⁾ để tập trung chỉ đạo, theo dõi đẩy nhanh tiến độ. Bên cạnh đó, Ban Chỉ đạo đã có nhiều cơ chế, giải pháp, nguyên tắc, quan điểm, cách làm hay, sáng tạo, như: (1) Cơ chế chỉ đạo xử lý các vụ án kinh tế, tham nhũng theo 05 bước: Một là, giao Trưởng Ban Nội chính Trung ương, Phó Trưởng ban Thường trực Ban Chỉ đạo chủ trì, phối hợp với Bộ Công an, Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Tòa án nhân dân tối cao tổ chức họp liên ngành, thống nhất hướng xử lý. Hai là, trường hợp các cơ quan vẫn chưa thống nhất thì giao đồng chí Thường trực Ban Bí thư chủ trì họp liên ngành bàn hướng xử lý tiếp. Ba là, trường hợp vẫn tiếp tục còn những ý kiến khác nhau, giao Trưởng Ban Nội chính Trung ương, Phó Trưởng ban Thường trực Ban Chỉ đạo tổng hợp, báo cáo đề xuất tập thể Thường trực Ban Chỉ đạo chỉ đạo về chủ trương, định hướng xử lý. Bốn là, nếu vẫn chưa giải quyết được thì báo cáo tập thể Ban Chỉ đạo. Năm là, nếu tập thể Ban Chỉ đạo chưa giải quyết được thì báo cáo Bộ Chính trị. (2) Cơ chế phối hợp giữa các cơ quan tiến hành tố tụng Trung ương và cấp tỉnh trong điều tra, truy tố, xét xử sơ thẩm các vụ án tham nhũng, kinh tế thuộc diện Ban Chỉ đạo theo dõi, chỉ đạo, Ban Nội chính Trung ương theo dõi, đôn đốc⁽⁶⁾. (3) Nguyên tắc xử lý các vụ việc, vụ án là “Tích cực, khẩn trương, rõ đến đâu xử lý đến đó”; “xử lý một vụ cảnh tỉnh cả vùng, cả lĩnh vực; xử lý một người để cứu muôn người”. (4) Quan điểm xử lý liên quan đến lĩnh vực giám định tư pháp: Cơ quan tư pháp phải chịu trách nhiệm quyết định cuối cùng; cái gì rõ thì kết luận điều tra, truy tố, xét xử phù hợp với thực tiễn, đúng bản chất, đúng quy định; những vấn đề luật quy định phải bắt buộc giám định thì phải khẩn trương giám định, quy định rõ thời hạn hoàn thành, không dây dưa, kéo dài; những vấn đề gì pháp luật chưa quy định thì các cơ quan chức năng thống nhất với nhau để xử lý cho phù hợp với thực tiễn và yêu cầu của cuộc đấu tranh PCTN, TC; ngoài giám định còn nhiều biện pháp điều tra khác theo luật, không lấy giám định thay các biện pháp điều tra khác. (5) Phân công một số đồng chí trong Thường trực Ban Chỉ đạo thường xuyên hội ý, giao ban định kỳ, đột xuất để chỉ đạo tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, đẩy nhanh tiến độ điều tra, xử lý vụ việc, vụ án tham nhũng, kinh tế; yêu cầu người đứng đầu các cơ quan chức năng phải chịu trách nhiệm trực tiếp về tiến độ, kết quả xử lý các vụ việc, vụ án tham nhũng, kinh tế theo Kế hoạch của Ban Chỉ đạo và Thường trực Ban Chỉ đạo; khi cần thiết kiến nghị thành lập Ban Chỉ đạo các vụ án, vụ việc cụ thể (ví dụ như Ban Chỉ đạo 110)…

Từ những cơ chế, giải pháp, nguyên tắc, quan điểm, cách làm hay, sáng tạo nêu trên đã tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, góp phần đẩy nhanh tiến độ điều tra, xử lý nghiêm minh, đúng pháp luật nhiều vụ việc, vụ án tham nhũng, tiêu cực nghiêm trọng, phức tạp, dư luận xã hội quan tâm, trong đó có những vụ án tồn đọng từ nhiều năm trước; nhiều cơ chế đã được thể chế hóa trong quy định của  Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư⁽⁷⁾.

Thứ hai: Chọn một số khâu yếu, việc khó, có nhiều vướng mắc trong phát hiện, xử lý tham nhũng để tập trung chỉ đạo 

- Để chấn chỉnh, khắc phục việc cho hưởng án treo đối với các bị cáo phạm tội tham nhũng, Ban Chỉ đạo đã yêu cầu Ban cán sự đảng Tòa án nhân dân tối cao chỉ đạo Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao ban hành Nghị quyết hướng dẫn áp việc áp dụng Bộ luật hình sự về án treo, theo hướng quy định chặt chẽ các điều kiện cho bị cáo được hưởng án treo, nhất là đối với các tội phạm về chức vụ, tham nhũng. Theo đó, ngày 06/11/2013, Hội đồng Thẩm phán ban hành Nghị quyết (số 01/2013/NQ-HĐTP) hướng dẫn áp dụng Điều 60 Bộ luật hình sự về án treo; ngày 15/5/2018, ra Nghị quyết (số 02/2018/NQ-HĐTP) hướng dẫn áp dụng Điều 65 của Bộ luật hình sự về án treo; ngày 15/4/2022 ra Nghị quyết (số 01/2022/NQ-HĐTP) sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị quyết số 02/2018/NQHĐTP, ngày 15/5/2018 hướng dẫn áp dụng Điều 65 của Bộ luật hình sự về án treo. Từ đó đến nay, theo Báo cáo của Chính phủ trình Quốc hội, tỷ lệ các bị cáo phạm tội tham nhũng được Tòa án áp dụng hình phạt cảnh cáo, cải tạo không giam giữ, cho hưởng án treo đã và đang có chiều hướng thuyên giảm, như: Năm 2013 là 31,2%; năm 2014 là 21,3%; năm 2015 là 18,5%; năm 2016 là 12%; năm 2017 là 15,7%,...

 - Trước thực trạng khó khăn, vướng mắc trong công tác giám định, định giá tài sản, cung cấp tài liệu phục vụ việc điều tra, xử lý các vụ án tham nhũng, kinh tế, Ban Chỉ đạo đã lãnh đạo, chỉ đạo các cơ quan chức năng khẩn trương rà soát, sửa đổi, bổ sung Luật Giám định tư pháp và các văn bản hướng dẫn thi hành; lập, công bố danh sách tổ chức và người giám định tư pháp theo vụ việc; xây dựng “Đề án đổi mới và nâng cao hiệu quả hoạt động giám định tư pháp”; tăng cường kiểm tra, đôn đốc việc thực hiện các quy định pháp luật về giám định tư pháp; xây dựng, ban hành Thông tư liên tịch quy định những trường hợp cần thiết phải trưng cầu giám định tư pháp trong giải quyết vụ án, vụ việc về tham nhũng, kinh tế (Thông tư liên tịch số 01/2017/TTLT-VKSNDTCTANDTC-BCA-BTP, ngày 13/12/2017 của Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Tòa án nhân dân tối cao, Bộ Công an, Bộ Tư pháp); thường xuyên chỉ đạo, đôn đốc các bộ, ngành, địa phương sớm kết luận giám định, định giá tài sản theo quyết định trưng cầu, yêu cầu của Cơ quan điều tra, phục vụ xử lý một số vụ án tham nhũng, tiêu cực (như Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, Bộ Xây dựng, Bộ Tài chính, Bộ Y tế, Bộ Tài nguyên và Môi trường; các tỉnh, thành phố: Đà Nẵng, TP. Hồ Chí Minh, Khánh Hòa, An Giang, Tiền Giang,…);…

Thường trực Ban Chỉ đạo đã tổ  chức nhiều hội nghị, cuộc họp liên ngành về công tác giám định, định giá tài sản, cung cấp tài liệu trong tố tụng hình sự để chỉ đạo xử lý, khắc phục các hạn chế, khó khăn, vướng mắc, đẩy nhanh tiến độ giám định, định giá tài sản tại các bộ, ngành, địa phương. Ban Nội chính Trung ương - Cơ quan Thường trực Ban Chỉ đạo đã ban hành nhiều văn bản, chủ trì nhiều cuộc họp liên ngành các cơ quan Trung ương và địa phương để chỉ đạo tháo gỡ khó khăn, vướng mắc về giám định tư pháp trong một số vụ án, vụ việc tham nhũng, kinh tế nghiêm trọng, giúp đẩy nhanh tiến độ giải quyết theo yêu cầu của Ban Chỉ đạo. Ban Chỉ đạo đã chỉ đạo kiểm tra chuyên đề công tác giám định, định giá tài sản trong giải quyết các vụ việc, vụ án tham nhũng, kinh tế, tiêu cực để xử lý nghiêm đối với các hành vi tiêu cực, né tránh, từ chối kết luận giám định, định giá tài sản, từ chối cung cấp tài liệu mà không có lý do chính đáng, cố tình ban hành kết luận không đúng. Do vậy, tiến độ, chất lượng công tác giám định, định giá tài sản trong nhiều vụ án tham nhũng, kinh tế đã được đẩy nhanh, từng bước đáp ứng yêu cầu điều tra, xử lý các vụ án, vụ việc về tham nhũng, tiêu cực.

- Ban Chỉ đạo đã chỉ đạo các cơ quan chức năng tham mưu Ban Bí thư ban hành Chỉ thị về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thu hồi tài sản bị thất thoát, chiếm đoạt trong các vụ án hình sự về tham nhũng, kinh tế; chỉ đạo các cơ quan chức năng chú trọng điều tra, xác minh tài sản, bảo đảm áp dụng kịp thời các biện pháp thu hồi tài sản tham nhũng ngay trong quá trình kiểm tra, thanh tra, kiểm toán, điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án, không để tẩu tán, hợp pháp hóa tài sản tham nhũng; động viên, khuyến khích và có biện pháp xử lý phù hợp để người có hành vi sai phạm tự nguyện giao nộp tài sản tham nhũng, khắc phục hậu quả thiệt hại; thực hiện nhiều hoạt động tương trợ tư pháp để thu hồi tài sản bị chiếm đoạt, tẩu tán ra nước ngoài⁽⁸⁾;... Các vụ án thuộc diện Ban Chỉ đạo theo dõi, chỉ đạo, đến nay đã thu hồi đạt tỷ lệ 41,38%.

- Trước tình trạng nhũng nhiễu, gây phiền hà cho người dân, doanh nghiệp trong giải quyết công việc⁽⁹⁾, Thường trực Ban Chỉ đạo đã yêu cầu các cấp ủy, tổ chức đảng, tỉnh ủy, thành ủy trực thuộc Trung ương tập trung lãnh đạo, chỉ đạo rà soát, chấn chỉnh, xử lý nghiêm các hành vi tiêu cực, tham nhũng trong các cơ quan, đơn vị có chức năng PCTN; tăng cường kiểm tra, giám sát hoạt động của các cơ quan, đơn vị có chức năng PCTN⁽¹⁰⁾. Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chỉ thị số 10/CT-TTg, ngày 22/4/2019 về việc tăng cường xử lý, ngăn chặn có hiệu quả tình trạng nhũng nhiễu, gây phiền hà cho người dân, doanh nghiệp trong giải quyết công việc.

Thứ ba: Tăng cường kiểm tra, đôn đốc những lĩnh vực, địa bàn có nguy cơ tham nhũng, tiêu cực cao để chấn chỉnh kịp thời

Công tác kiểm tra, giám sát của Đảng là một bộ phận cấu thành công tác lãnh đạo của Đảng. Trong 10 năm qua, Ban Chỉ đạo đã tổ chức 95 Đoàn kiểm tra, giám sát, đôn đốc công tác PCTN tại hơn 130 lượt cấp ủy, tổ chức đảng. Nhất là tập trung kiểm tra, giám sát việc thanh tra vụ việc, khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử các vụ án tham nhũng, kinh tế nghiêm trọng, phức tạp, dư luận xã hội quan tâm; kiểm tra, rà soát, nắm tình hình hoạt động tín dụng tại các ngân hàng thương mại nhà nước; kiểm tra chuyên đề về PCTN trong lĩnh vực thuế, hải quan; kiểm tra công tác thu hồi tài sản bị thất thoát, chiếm đoạt trong các vụ án hình sự về tham nhũng, kinh tế; kiểm tra công tác phát hiện, chuyển giao, tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố các vụ việc có dấu hiệu tội phạm tham nhũng, kinh tế, tiêu cực và công tác giám định, định giá tài sản phục vụ giải quyết các vụ án, vụ việc tham nhũng, kinh tế, tiêu cực. Qua kiểm tra, giám sát đã kiến nghị hơn 430 nhóm vấn đề về hoàn thiện cơ chế, chính sách, pháp luật; kiến nghị Ban thường vụ tỉnh ủy, thành ủy, đảng ủy, ban cán sự đảng các bộ, ngành theo dõi, đôn đốc, chỉ đạo xử lý hơn 700 vụ việc, vụ án tham nhũng, kinh tế, tiêu cực. Ban Chỉ đạo đã ban hành kế hoạch rà soát các kết luận thanh tra, kiểm toán tại các địa phương, kịp thời phát hiện vụ việc có dấu hiệu tội phạm tham nhũng, kinh tế chuyển Cơ quan điều tra xử lý nghiêm theo pháp luật; Ban Nội chính Trung ương đã ban hành Hướng dẫn (số 06-HD/BNCTW, ngày 16/4/2015) các tỉnh ủy, thành ủy thực hiện việc rà soát các cuộc thanh tra kinh tế - xã hội ở địa phương...; góp phần nâng cao hiệu quả công tác phát hiện, xử lý tham nhũng tại nhiều địa phương.

Thứ tư: Tăng cường chỉ đạo sự phối hợp giữa các cơ quan, đơn vị chức năng trong PCTN, TC

Để tăng cường phối hợp, thực hiện  đồng bộ, hiệu quả cơ chế phát hiện, xử lý sai phạm trong quá trình kiểm tra, giám sát, thanh tra, kiểm toán, điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án trong các cơ quan tư pháp theo kết luận của đồng chí Tổng Bí thư, Trưởng Ban Chỉ đạo tại Cuộc họp Thường trực Ban Chỉ đạo (ngày 18/3/2021), các cơ quan cơ quan chức năng trong PCTN, TC đã chỉ đạo xây dựng, ban hành, trình ban hành nhiều quy chế phối hợp trong công tác PCTN, TC. Trong đó, Ban Nội chính Trung ương có hơn 20 quy chế; Ủy ban Kiểm tra Trung ương có 24 quy chế; Bộ Quốc phòng có 15 quy chế; Bộ Công an có 36 quy chế; Viện kiểm sát nhân dân tối cao có 05 quy chế; Tòa án nhân dân tối cao có 05 quy chế; Bộ Tư pháp có 16 quy chế; Thanh tra Chính phủ có 15 quy chế;...(11). Việc thực hiện các cơ chế phối hợp này, vừa nâng cao hiệu quả công tác phát hiện, xử lý tham nhũng, vừa bảo đảm sự nghiêm minh, đồng bộ, kịp thời giữa kỷ luật của Đảng với kỷ luật hành chính, đoàn thể và xử lý hình sự đối với cán bộ, đảng viên vi phạm.

Thứ năm: Chỉ đạo tham mưu, ban hành nhiều quy định của đảng, pháp luật của nhà nước nhằm tăng cường công tác xây dựng đảng, hệ thống chính trị và PCTN, TC, để giáo dục, phòng ngừa và làm căn cứ để phát hiện, xử lý các sai phạm, tham nhũng, tiêu cực

Ban Chỉ đạo đã chỉ đạo việc tham mưu, đề xuất Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư ban hành nhiều nghị quyết, chỉ  thị, quy định để tăng cường công tác xây dựng Đảng, hệ thống chính trị và PCTN, TC, nhất là về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác PCTN, lãng phí; công tác phát hiện, xử lý vụ việc, vụ án tham nhũng, tiêu cực; về thu hồi tài sản tham nhũng; về bảo vệ người phát hiện, tố giác, người đấu tranh chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực; về trách nhiệm nêu gương; về kiểm tra, giám sát, xử lý kỷ luật Đảng; về kiểm soát tài sản, thu nhập của người có chức vụ, quyền hạn; về thẩm quyền và trách nhiệm của ủy ban kiểm tra trong công tác PCTN; về phân cấp quản lý và bổ nhiệm, giới thiệu cán bộ ứng cử;... Tập trung chỉ đạo đẩy mạnh xây dựng, hoàn thiện thể chế về quản lý kinh tế - xã hội, khắc phục những sơ hở, bất cập về cơ chế, chính sách, pháp luật là nguyên nhân phát sinh tiêu cực, tham nhũng, “lợi ích nhóm”.

Trong Kết luận của đồng chí Tổng Bí thư, Trưởng Ban Chỉ đạo tại các Phiên họp của  Ban Chỉ đạo luôn nhấn mạnh nội dung chỉ đạo xây dựng, hoàn thiện thể chế; chương trình công tác trọng tâm hằng năm của Ban Chỉ đạo đều có nhiệm vụ chỉ đạo hoàn thiện thể chế; đồng thời, phân công đồng chí Phó Trưởng Ban Chỉ đạo là Phó Chủ tịch Quốc hội và một số Thành viên Ban Chỉ đạo là người đứng đầu các ngành, lĩnh vực trực tiếp chỉ đạo, đôn đốc việc xây dựng và hoàn thiện thể chế, xem đây là nhiệm vụ quan trọng vừa cấp bách vừa lâu dài của công tác PCTN, TC. Do vậy, nhiều quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước về xây dựng, chỉnh đốn Đảng, quản lý kinh tế - xã hội và PCTN, TC được ban hành và tổ chức thực hiện quyết liệt, đi vào cuộc sống, vừa có tác dụng phòng ngừa tham nhũng, tiêu cực có hiệu quả, vừa là căn cứ để phát hiện, xử lý vụ việc, vụ án tham nhũng, tiêu cực.

Thứ sáu: Quan tâm chỉ đạo cả pCtn và phòng, chống tiêu cực, quyết tâm chỉ đạo xử lý triệt để nguyên nhân, điều kiện phát sinh tham nhũng

Trước yêu cầu nhiệm vụ công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng trong tình hình mới, ngày 16/9/2021, Bộ Chính trị ban hành Quy định số 32-QĐ/TW về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, chế độ làm việc, quan hệ công tác của Ban Chỉ đạo Trung ương về PCTN, TC; trong đó, bổ sung cho Ban Chỉ đạo chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn chỉ đạo công tác phòng, chống tiêu cực. Thực hiện chức năng, nhiệm vụ mới được giao, Ban Chỉ đạo đã ban hành Kế hoạch số 13-KH/BCĐTW, ngày 26/01/2022 triển khai thực hiện công tác phòng, chống tiêu cực theo Quy định số 32-QĐ/TW, ngày 16/9/2021 của Bộ Chính trị và Kế hoạch số 03-KH/TW, ngày 01/12/2021 của Bộ Chính trị; Chỉ đạo Ban Nội chính Trung ương xây dựng hướng dẫn về công tác phòng, chống tiêu cực theo Quy định số 32-QĐ/TW của Bộ Chính trị…; chỉ đạo xử lý một số vụ việc, vụ án tiêu cực, phức tạp, dư luận xã hội quan tâm(12), nhằm tạo sự chuyển biến tích cực trong công tác này.

Để tạo sự đồng bộ, thống nhất trong lãnh đạo, chỉ đạo công tác PCTN, TC trên phạm vi cả nước, Hội nghị Trung ương 5 (khóa XIII) đã quyết định chủ trương thành lập Ban Chỉ đạo PCTN, TC cấp tỉnh; Ban Bí thư đã ban hành Quy định về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, tổ chức bộ máy, chế độ làm việc, quan hệ công tác của Ban Chỉ đạo PCTN, TC cấp tỉnh. Đến nay, 63 tỉnh ủy, thành ủy đã thành lập Ban Chỉ đạo PCTN, TC cấp tỉnh; ban hành quy chế, chương trình, kế hoạch hoạt động nhằm tạo chuyển biến mạnh mẽ hơn nữa trong công tác PCTN, TC ở địa phương, cơ sở.

Thứ bảy: Thường xuyên đổi mới về nội dung và phương thức hoạt động; quan tâm chỉ đạo sơ kết, tổng kết công tác PCTN, TC, đúc rút kinh nghiệm, nâng cao hiệu quả công tác PCTN, TC và hoạt động của Ban Chỉ đạo

Từ khi thành lập đến nay, Ban Chỉ đạo rất quan tâm đến công tác xây dựng, ban hành Quy chế làm việc, trong đó, xác định cụ thể  nguyên tắc làm việc, trách nhiệm, quyền hạn và quan hệ công tác của Ban Chỉ đạo, Thường trực Ban Chỉ đạo; trách nhiệm, quyền hạn, chế độ làm việc của các Thành viên Ban Chỉ đạo và Cơ quan Thường trực của Ban Chỉ đạo; Quyết định phân công nhiệm vụ các Thành viên Ban Chỉ đạo theo chức danh, vị trí công tác. Đã chủ động, kịp thời tham mưu Bộ Chính trị bổ sung chức năng, nhiệm vụ của Ban Chỉ đạo; kiện toàn các đồng chí Thành viên Ban Chỉ đạo cho phù hợp với thay đổi về nhân sự lãnh đạo của Đảng, Nhà nước sau các kỳ Đại hội Đảng và nhiệm kỳ Quốc hội. Hằng năm, Ban Chỉ đạo đều ban hành chương trình, kế hoạch công tác, trong đó xác định những nhiệm vụ trọng tâm và phân công cụ thể cho các Thành viên Ban Chỉ đạo chủ trì, tham gia chỉ đạo thực hiện; cuối năm có báo cáo kiểm điểm, đánh giá kết quả thực hiện. Ban Chỉ đạo đã duy trì nền nếp các Phiên họp của Ban Chỉ đạo và Cuộc họp Thường trực Ban Chỉ đạo.

Đến nay, Ban Chỉ đạo đã tổ chức 22 phiên họp, Thường trực Ban Chỉ đạo tổ chức 14 cuộc họp. Các Phiên họp của Ban Chỉ đạo, Cuộc họp Thường trực Ban Chỉ đạo do đồng chí Tổng Bí thư, Trưởng Ban Chỉ đạo trực tiếp chủ trì, tiến hành dân chủ thực hiện đúng nguyên tắc hoạt động của Ban Chỉ đạo và thực tế cho thấy, sau mỗi phiên họp của Ban Chỉ đạo thì công tác PCTN, TC lại có bước chuyển biến mới. Ban Chỉ đạo luôn chú trọng chỉ đạo sơ kết, tổng kết nhiều nghị quyết, chỉ thị, kết luận, quy định của Đảng về công tác PCTN, lãng phí; trên cơ sở đó đã trình Bộ Chính trị, Ban Bí thư ban hành nhiều văn bản quan trọng để lãnh đạo, chỉ đạo công tác PCTN, TC, như: Trình Bộ Chính trị ban hành Kết luận số 10-KL/TW, ngày 26/12/2016 về tiếp tục thực hiện Nghị quyết Trung ương 3 (khóa X) về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác PCTN, lãng phí; Kết luận số 05-KL/TW, ngày 03/6/2021 của Ban Bí thư về tiếp tục thực hiện Chỉ thị 50-CT/TW của Bộ Chính trị trong công tác phát hiện, xử lý vụ việc, vụ án tham nhũng; Thông báo Kết luận số 12-KL/TW, ngày 06/4/2022 của Bộ Chính trị về tiếp tục tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác PCTN, TC. Tổ chức tốt 04 Hội nghị toàn quốc về công tác PCTN trong các năm 2014, 2018 và 2020, 2022. Như vậy, với tinh thần quyết liệt, kiên trì, đồng bộ, toàn diện, đổi mới của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Ban Chỉ đạo Trung ương về PCTN, TC, công tác PCTN, TC đạt nhiều kết quả rất quan trọng, trong đó: Đã chỉ đạo phát hiện, xử lý nghiêm minh, kịp thời nhiều vụ án, vụ việc tham nhũng, tiêu cực rất nghiêm trọng, đặc biệt nghiêm trọng, phức tạp, trong đó có cả các vụ án, vụ việc xảy ra ở các lĩnh vực có chuyên môn sâu, hoạt động khép kín, lâu nay ít được quan tâm: Đấu giá đất, chứng khoán, phát hành trái phiếu doanh nghiệp, y tế, giáo dục, trong lực lượng vũ trang, giải cứu công dân ở nước ngoài về nước; phát hiện, xử lý một số vụ án lớn, nghiêm trọng xảy ra trong khu vực ngoài nhà nước⁽¹³⁾; xử lý nghiêm nhiều cán bộ cấp cao, cả đương chức và nghỉ hưu với tinh thần “không có vùng cấm, không có ngoại lệ, bất kể người đó là ai”⁽¹⁴⁾. Chỉ đạo thực hiện nhiều cơ chế hiệu quả về phát hiện, xử lý tham nhũng, tiêu cực, nhất là cơ chế phối hợp giữa các cơ quan chức năng trong tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, đẩy nhanh tiến độ xử lý các vụ án, vụ việc tham nhũng, tiêu cực; cơ chế xử lý đồng bộ, kịp thời các sai phạm về tham nhũng, tiêu cực được phát hiện trong quá trình thanh tra, kiểm tra, kiểm toán, điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án. Gắn PCTN với phòng, chống tiêu cực, trọng tâm là suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống trong cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức để PCTN từ gốc. Lập Ban Chỉ đạo PCTN, TC tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương để tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo đồng bộ, thống nhất từ Trung ương đến các địa phương, tạo chuyển biến mạnh mẽ, rõ rệt hơn nữa trong PCTN, TC ở địa phương, cơ sở. Tăng cường kiểm soát quyền lực, đẩy mạnh PCTN, TC ngay trong chính các cơ quan, đơn vị có chức năng PCTN, TC. Những kết quả này đã khẳng định những mục tiêu, quan điểm, chủ trương, giải pháp của Đảng và Nhà nước về PCTN, TC, nhất là chủ trương thành lập Ban Chỉ đạo trực thuộc Bộ Chính trị do đồng chí Tổng Bí thư làm Trưởng ban là hoàn toàn đúng đắn, kịp thời, phù hợp với yêu cầu thực tiễn.

      ⁽¹⁾ Theo Báo cáo của Viện dư luận xã hội, Ban Tuyên giáo Trung ương về kết quả thăm dò dư luận xã hội về việc triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng: 81% người được hỏi đánh giá công tác đấu tranh PCTN, TC, “lợi ích nhóm”, những biểu hiện “tự  diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ có chuyển biến tích cực sau 01 năm triển khai thực hiện Nghị quyết. Tổ chức Minh bạch quốc tế đã đánh giá Chỉ số cảm nhận tham nhũng (CPI) của Việt Nam năm 2021 đứng thứ 87/180, tăng 46 bậc so với năm 2012; cũng là năm Việt Nam có chỉ số CPI cao nhất trong 10 qua (từ 2012-2021).

    ⁽²⁾ Bộ Chính trị: Quy định (số 32-QĐ/TW, ngày 16/9/2021) về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, chế độ làm việc, quan hệ công tác của Ban Chỉ đạo Trung ương về PCTN, TC, tr.01.

    ⁽³⁾ Ban Chỉ đạo Trung ương về PCTN được thành lập ngày 01/02/2013 theo Quyết định số 162-QĐ/TW của Bộ Chính trị.

    ⁽⁴⁾ Kết luận của đồng chí Tổng Bí thư, Trưởng Ban Chỉ đạo tại Cuộc họp Thường trực Ban Chỉ đạo ngày 18/4/2016.

     ⁽⁵⁾ Cấp độ 1 là vụ việc, vụ án do Ban Chỉ đạo Trung ương về PCTN theo dõi, chỉ đạo; Cấp độ 2 là vụ việc, vụ án do Ban Nội chính Trung ương theo dõi, đôn đốc; Cấp độ 3 là vụ việc, vụ án do tỉnh ủy, thành ủy theo dõi, xử lý.

    ⁽⁶⁾ Công văn số 23-CV/BCĐTW, ngày 01/8/2016 của Ban Chỉ đạo Trung ương về PCTN, TC.

    ⁽⁷⁾ Thông báo kết luận số 20-TB/TW, ngày 08/9/2022 của Bộ Chính trị về chủ trương bố trí công tác đối với cán bộ thuộc diện Bộ Chính trị, Ban Bí thư quản lý sau khi bị kỷ luật.

    ⁽⁸⁾ Như trong các vụ án: “Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản; Vi phạm quy định về hoạt động ngân hàng” xảy ra tại Hội sở chính BIDV, BIDV Chi nhánh Hà Thành, Chi nhánh Hà Tĩnh và Công ty TNHH thương mại và dịch vụ du lịch Trung Dũng; vụ án “Tham ô tài sản” xảy ra tại Công ty TNHH MTV Vận tải Viễn dương (Vinashinlines); vụ án “Nguyễn Văn Dương, Phan Sào Nam và đồng phạm phạm tội “Sử dụng mạng internet thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản”, “Tổ chức đánh bạc”, “Đánh bạc”, “Mua bán trái phép hóa đơn”, “Rửa tiền”, “Đưa hối lộ” và “Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ”…

    ⁽⁹⁾ Thông báo Kết luận Phiên họp thứ 15, 16 của Ban Chỉ đạo; Thông báo kết luận Cuộc họp Thường trực Ban Chỉ đạo tháng 11/2018.

    (Còn nữa: Bài 3: Một số giải pháp tăng cường sự lãnh đạo của Đảng trong phòng, chống tham nhũng, tiêu cực) 

Theo Duy Đàm

(Ban Nội chính Trung ương)